Pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej o charakterze organizacyjnym odbyło się 9 listopada 1946 r. w sali Zarządu Miejskiego w Górze Śląskiej z udziałem przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej Leona Maciejewskiego i burmistrza Góry Michała Zamojskiego. Rozpoczęło się o godz. 16.00, zakończyło o 20.00.

Zebranych powitał burmistrz M. Zamojski. Przewodniczący PRN L. Maciejewski zagaił posiedzenie i fachowo określił ważność działalności Miejskiej Rady Narodowej oraz Prezydium Miasta Góra liczące 5250 osób, będzie liczyło 24 radnych. Prezydium będzie liczyć 5-ciu członków. Partie zblokowane uwzględniając się wzajemnie delegowały 16 członków do M.R.N. Pozostałe 7 mandatów zostanie obsadzone delegatami związków zawodowych i stowarzyszeń w ten sposób, aby M.R.N. była reprezentowana przez jak najszersze warstwy obywateli. Burmistrz wchodzi z urzędu w skład M.R.N. Przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej podkreśla ważność współpracy wszystkich radnych bez względu na przynależność partyjną i wskazuje na jeden cel dla wszystkich t.j. dobro miasta i dobro Rzeczypospolitej. Rada Miejska będzie odbywać posiedzenia przynajmniej raz w miesiącu, natomiast prezydium 2 razy w miesiącu. Następnie przewodniczący PRN odebrał ślubowanie
i przekazał prowadzenie obrad zastępcy przewodniczącego MRN Jerzemu Lisowi.

Wówczas (i przez kilka następnych dziesięcioleci) radni nie pochodzili z demokratycznych wyborów, byli delegowani przez „organizacje demokratyczne”, czyli faktycznie związane z ruchem komunistycznym. Raczej nie można napisać, że reprezentowali społeczność lokalną. Ich wpływ na administrację miał charakter iluzoryczny[1].

J. Lis przeprowadził wybór 3 członków prezydium. Stanowisko przewodniczącego piastowane przez Kazimierza Banaszaka[2], nieobecnego podczas tego posiedzenia, obsadzono wcześniej. Podobnie było z Jerzym Lisem. K. Banaszak mandat radnego i funkcję przewodniczącego objął 7 listopada 1946 r. Kto mu je powierzył, nie wiemy, prawdopodobnie prezydium Powiatowej Rady Narodowej albo Polska Partia Robotnicza; a może PPRN na polecenie PPR. W czasach Polski Ludowej system rad narodowych miał charakter hierarchiczny, co oznacza, że rada wyższego stopnia mogła narzucić swą wolę radzie niższego stopnia.

Zgłoszono 3 wnioski: 1. Tadeusza Lewandowskiego – 2 członków prezydium z PPS i 1 członek z SD; 2. Jana Murszewskiego – 1 z SL, 1 z PPS i 1 z SD; 3. Stanisława Nowickiego – 1 z SL, 1 z PPR i 1 z PPS. Trzeci wniosek uzyskał większość, ale uznano, że do prezydium partie „weszły nieproporcjonalnie”. Burmistrz M. Zamojski zgłosił wniosek, żeby do prezydium weszli przedstawiciele czterech partii, a piąty z partii „przegłosowanej”. W głosowaniu tą partią okazała się PPS. Do prezydium weszli: Kazimierz Banaszak – PPR, Jerzy Lis – SL, Wiktor Dereń – SD, Tadeusz Lewandowski – PPS i Jan Murszewski – PPS[3].

MRN najogólniej mówiąc zajmowała się gospodarką komunalną i mieszkaniową, ale możemy to sprecyzować podając kilka przykładów: 11 listopada – przydział mieszkań[4]; 21 listopada – opłaty i czynsze mieszkaniowe, powołanie opiekunów społecznych[5]; 28 listopada – uchwalenie preliminarza budżetowego Zarządu Miejskiego, wodociągów
i kanalizacji oraz działu elektrycznego na 1947 r., zorganizowanie Komitetu Daniny Narodowej oraz wobec deficytowości gospodarki miejskiej postanowiono wystąpić do Funduszu Pożyczkowo–Zapomogowego o bezzwrotną zapomogę[6]; 3 stycznia 1947 r. – omówienie wyborów do sejmu, oczyszczanie miasta ze śmieci postanowiono powierzyć mieszkańcom[7]; 1 lutego – uchwalenie świadczeń w naturze, sprawa gazowni, wywóz śniegu z miasta[8]. Na kolejnych sesjach rozpatrywano podobne sprawy.

1 lutego 1947 r. podczas sesji MRN doszło do wyboru burmistrza. Został nim dotychczasowy burmistrz Michał Zamojski, a jego zastępcą Florian Kwiatkiewicz, reprezentujący w radzie Związek Nauczycielstwa Polskiego. Ówczesne „porozumienie międzypartyjne” [9], ciało skupiające przedstawicieli PPR i partii sojuszniczych, decydujące o istotnych kwestiach, a zwłaszcza personalnych, ustaliło, że stanowisko burmistrza będzie obsadzone przez członka P.P.S. Ponieważ partia P.P.S. zgadza się na kandydaturę dotychczasowego burmistrza ob. Zamojskiego Michała, kandydatura została przyjęta.

Tu musimy przerwać cytowanie protokołu posiedzenia MRN. Wówczas formalnie rada miasta dokonywała wyboru burmistrza i wiceburmistrza[10], a faktycznie decydujący wpływ na to miało bliżej nieokreślone „porozumienie międzypartyjne”.

Wracamy do sesji MRN. Przewodniczący P.R.N. [Leon Maciejewski] wyjaśnił, że M.R.N. może wysunąć inną kandydaturę i w takim wypadku odbędzie się głosowanie. […] Ponieważ była wysunięta tylko jedna kandydatura, wybrano na burmistrza zawodowego ob. Zamojskiego Michała przez aklamację .Ob. Zamojski Michał wybór przyjął. Dokonano też „jednogłośnie” wyboru pięcioosobowego prezydium, w skład którego weszli: Mikołaj Jaworski z SL, Andrzej Paduch ze związku kupców, Stanisław Borowik z PPR, Karol Szpilarewicz z Cechu Zbiorowego i Jadwiga Parchimowicz z PCK[11]. Nominacja kolejnych osób na stanowisko burmistrza nie odbywała się podczas sesji MRN.

18 września 1947 r. w czasie obrad MRN podjęto uchwałę nr 83: Na wniosek prezydium M.R.N. uchwalono godło miasta w postaci św. Katarzyny z mieczem w prawej dłoni pomiędzy dwoma basztami. Godło takie, prawdopodobnie z czasów piastowskich, widnieje na spalonym budynku starego magistratu i widnieje na różnych książkach i monogramach. Równocześnie uchwalono, że godło będzie na pieczęci miejskiej.[12] Podczas tej samej sesji postanowiono uruchomić kino miejskie „Światowid”[13].

Z kolei na sesji 12 maja 1948 r. na wniosek burmistrza Bronisława Włocha uchwalono, żeby zwrócić się do Milicji Obywatelskiej z prośbą, aby ta dopilnowała, żeby bydło pędzone przez miasto było prowadzone na uwięzi, idące bowiem luzem było przyczyną wypadków, niszczyło zieleńce, kwietniki i zanieczyszczało chodniki[14].

12 lipca 1948 r. doszło do „reorganizacji” składu MRN. Dokooptowano osiem osób, z tego grona trzy osoby weszły w skład prezydium, m.in. przewodniczący. Wówczas nowe prezydium MRN utworzyli: Józef Łabędzki – przewodniczący (PPR), Eugeniusz Burski – zastępca (SL), Bronisław Samborski (PPS), Stefan Bieniuta (PPS) i Józef Skowroński (PPR)[15]. Dotychczasowy przewodniczący Kazimierz Banaszak odszedł na stanowisko powiatowego inspektora rad narodowych[16].

21 listopada 1949 r. podczas sesji MRN Józef Łabędzki oświadczył, że ze względu na podeszły wiek nie może nadal pełnić swojej funkcji i zgłosił swą rezygnację. Już wcześniej „szóstka polityczna” wytypowała na to stanowisko Rudolfa Gajczaka. Zebrani tę kandydaturę przyjęli, tylko jedna osoba była przeciwnego zdania[17].

Z 20 marca 1950 r. pochodzi ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej[18], która zlikwidowała dualistyczny model administracji państwowej i na wzór sowiecki cała władza przeszła w ręce rad, czyli nastąpiło połączenie władzy ustawodawczej i wykonawczej. Zniesiono wówczas stanowiska wójtów, burmistrzów i starostów oraz niektóre urzędy (np. administrację szkolną). W ich imieniu organem wykonawczo-zarządzającym stał się przewodniczący prezydium, który dzięki swym uprawnieniom dominował nad radą. Radni nadal nie pochodzili z wyborów[19].

W ustawie bardzo szeroko określono zakres i tryb działania rad narodowych: kierują na swoim terenie działalnością gospodarczą, społeczną i kulturalną[20]. Można sprecyzować, czym się zajmowała MRN: wodociągi i kanalizacja, gazownia, łaźnia, oczyszczanie miasta, hotel, oświetlenie uliczne, zieleńce, ogrodnictwo, czyli gospodarka komunalna. Jednym z ważnych zadań, które realizowała MRN, to gospodarka mieszkaniowa – remonty i budownictwo mieszkaniowe, początkowo w bardzo skromnych rozmiarach. W ramach budownictwa rad narodowych w 1958 r. uzyskano 41 izb, w kolejnych latach było ich więcej. Następnie ciężar budownictwa mieszkaniowego przejęła spółdzielnia mieszkaniowa. MRN utrzymywała szkoły podstawowe, ale nie sprawowała nadzoru pedagogicznego. MRN zorganizowała obchody 600-lecia miasta. Przyczyniła się do powstania basenu kąpielowego.

21 czerwca 1950 r. w sali Domu Społecznego po odegraniu hymnu państwowego uroczystą sesję rozpoczął Rudolf Gajczak, który poinformował, że celem obrad jest wybór nowego prezydium MRN w związku z ustawą o jednolitej państwowej władzy terenowej[21].

Wcześniej tą kwestią zajmowali się członkowie egzekutywy KP PZPR. 1 czerwca typowali skład prezydiów gromadzkich rad narodowych i Miejskiej Rady Narodowej. W Górze na przewodniczącego wskazano Jana Murszewskiego, na jego zastępcę – przedstawiciela SD, ale bez imiennego wskazania osoby, na sekretarza – Wincentego Urbanowicza z PZPR[22]. Ponownie ustalaniem składu prezydiów zajęto się 15 czerwca. Egzekutywa zatwierdziła skład PMRN[23]: Jan Murszewski (PZPR), Kazimierz Borysowski (ZSL), Wincenty Urbanowicz (PZPR), Rudolf Gajczak (PZPR) i Roman Pietrzak (SD). Nie przypisano osobom konkretnych stanowisk. Ponadto ustaliła termin sesji na 20 czerwca, na której należało dopełnić formalności i dokonać „wyboru”[24].

 Wśród gości tej sesji był przewodniczący PPRN Bronisław Włoch. Referat o zadaniach i funkcjonowaniu terenowych organów jednolitej władzy państwowej przedstawił Anatol Dobrowolski. W imieniu klubów radnych wygłoszono deklaracje ideowe (Józef Łabędzki – PZPR, W. Gajewska – ZSL) oraz przez I sekretarza KM PZPR Jana Wyszyńskiego. Przewodniczącym MRN wybrano Jana Murszewskiego[25], a jego zastępcą Kazimierza Borysowskiego[26].

Za dotychczasowe osiągnięcia MRN – na podstawie sprawozdania wygłoszonego podczas sesji – należy uznać uruchomienie zakładów komunalnych. W czerwcu 1945 r. rozpoczęły funkcjonowanie wodociągi i kanalizacja. Początkowo w części miasta, a od 1947 r. niemal w całym. W 1947 r. podjęto decyzję o remoncie gazowni, który zakończył się w 1948 r. Wówczas mieszkańcy mogli korzystać z gazu, a ulice miasta oświetlono lampami gazowymi. W 1949 r. gazownię przekazano Zjednoczeniu Energetycznemu. W tym samym roku wyremontowano rzeźnię miejską. W 1946 r. wszystkie nieruchomości w mieście przekazano zarządowi miejskiemu. Od 1947 r. zaczęto wykonywać drobne naprawy, od 1949 r. – kapitalne naprawy i remonty izb mieszkalnych. Uruchomiono szkoły podstawowe i szkołę zawodową. Po remoncie w 1950 r. oddano do użytku żłobek. Od 1947 r. przyjęto do pracy ludzi, którzy zajmowali się sprzątaniem miasta i wywozem śmieci furmanką. Ogrodnictwo miejskie uporządkowało i obsadziło kwiatami skwery. Ulice Szpitalna (od 1960 r. Hirszfelda) i Stalina (od 1956 r. Wrocławska) obsadzono drzewkami. Zajmowano się działaniami z zakresu opieki społecznej, m.in. prowadzono kuchnię ludową[27].

W 1952 r. PPRN zamierzała zmienić przewodniczącego PMRN – w miejsce Jana Murszewskiego to stanowisko miał objąć Jan Wyszyński – prezes PSS „Społem”, ale tej zmiany 18 września 1952 r. nie zatwierdziła egzekutywa KP PZPR, ponieważ nie miałby kto objąć jego dotychczasowej funkcji[28].

Jan Murszewski swą funkcję pełnił do 27 marca 1953 r. Wówczas radni jednogłośnie odwołali go ze stanowiska. Nowego kandydata Kazimierza Pietrakiewicza[29] rekomendowano jako dobrego pracownika i społecznika oraz członka PZPR. Radni jednogłośnie wybrali go na przewodniczego PMRN. Oświadczył, iż: iść będzie po linii Partii i Rządu P.R.L.[30] Ponownie wybrano go na sesji 18 grudnia 1954 r.

5 grudnia 1954 r. doszło do wyborów do rad narodowych, ale faktycznie nazwanie tego wydarzenia „wyborami” jest dużym nadużyciem; bliższe rzeczywistości będzie określenie „głosowanie”. Do MRN wytypowano 40 kandydatów na radnych (w tym 16 dotychczasowych członków MRN) i 12 zastępców radnych. Ordynacja wyborcza stanowiła (art. 42), że prawo zgłaszania kandydatów do rad narodowych miały organizacje polityczne, zawodowe i spółdzielcze, Związek Samopomocy Chłopskiej, Związek Młodzieży Polskiej oraz inne „masowe organizacje społeczne ludu pracującego”, nie precyzując, o jakie organizacje chodzi. Z kolei ta sama ordynacja (art. 46) orzekała, że liczba kandydatów nie może przekraczać liczby radnych wybieranych w danym okręgu wyborczym, jednak nie uściślała, kto ma decydować, którzy kandydaci znajdą się na listach wyborczych. Właściwe „wybory” odbywały się w zaciszu gabinetów partyjnych, a nie przy urnach wyborczych. W lokalach wyborczych jedynie przyjmowano do wiadomości decyzje, które zapadały na posiedzeniach egzekutywy KP PZPR. Kandydatów zgłaszano pod szyldem Frontu Narodowego[31], który też firmował inne działania związane z tym głosowaniem.

W inauguracyjnej sesji po „wyborach” do rad narodowych uczestniczyło 37 radnych z 40, 8 zastępców z 12. Po ślubowaniu dokonano wyboru przewodniczącego PMRN i prezydium. Na stanowisko przewodniczącego jednogłośnie „wybrano” Kazimierza Pietrakiewicza, którego kandydaturę zgłosił przedstawiciel KM FN. Jego zastępcą został Józef Kurek, sekretarzem – Wincenty Urbanowicz, członkami – Stanisław Twaróg i Michał Chruszcz. Następnie wybrano komisje rady. Referat PMRN „Zadania Rad Narodowych w realizacji Frontu Narodowego” wygłosił przedstawiciel PK FN[32].

„Głosowania”, które wyłaniały radnych do MRN przeprowadzono jeszcze 2 lutego 1958 r., 16 kwietnia 1961 r., 30 maja 1965 r. i 1 czerwca 1969 r.

Po kolejnych „wyborach” stanowisko przewodniczącego prezydium utrzymał Kazimierz Pietrakiewicz. Na sesji inaugurującej nową kadencję Miejskiej Rady Narodowej 12 lutego 1958 r. ponownie został „wybrany” przewodniczącym prezydium. Oprócz niego w skład prezydium weszli: Antoni Hryniewiecki jako zastępca, Janina Marcinkiewicz, Władysław Małek, Klemens Gołębski jako członkowie. Kazimierz Pietrakiewicz w referacie zapoznał radę z osiągnięciami gospodarczymi i kulturalnymi poprzedniej MRN i podał zadania na lata najbliższe[33]. Długo nie popracował na tym stanowisku, bowiem odwołano go na sesji MRN 14 sierpnia 1959 r. Nie była to decyzja jednomyślna: 2 radnych wstrzymało się od głosu. Od 1 sierpnia 1959 r. pracował w PRN, a już 1 lipca 1959 r. odszedł na urlop, zdając urzędowanie swemu zastępcy[34]. Wówczas ponownie przewodniczącym PMRN został Jan Murszewski[35].

Na sesji 28 kwietnia 1961 r. „wybrano” prezydium na kolejną kadencję. Występujący jako gość przewodniczący PPRN Bronisław Szczygieł zgłosił Stanisława Włodarskiego[36], sekretarza KM PZPR, na stanowisko przewodniczącego. Oprócz niego w skład tego ciała weszli: Stanisław Fornal – zastępca, zootechnik w OSM, Wincenty Urbanowicz – sekretarz, Janina Marcinkiewicz – zastępca dyrektora NBP i Walenty Wolicki – pracownik umysłowy PZGS jako członkowie[37]. Na sesji 29 sierpnia 1961 r. stwierdzono wygaśnięcie mandatu radnego Jana Murszewskiego[38]. A dopiero 20 września 1961 r. egzekutywa KP PZPR zatwierdziła wniosek o odwołaniu Jana Murszewskiego ze stanowiska przewodniczącego PMRN[39].

Po niecałym roku urzędowania doszło do zmian personalnych w prezydium podczas sesji 26 stycznia 1962 r. Walenty Wolicki złożył rezygnację z mandatu radnego z powodu zmiany pracy i przeprowadzki do innego miasta. Na jego miejsce wszedł Władysław Jeziorski. Stanisław Włodarski przeszedł do pracy w Powiatowym Zarządzie Kółek Rolniczych i złożył rezygnację z funkcji przewodniczącego. Na jego miejsce zgłoszono i „wybrano” Jana Jakuczuna[40], dotychczasowego dyrektora MPGK[41]. Formalnie z funkcji dyrektora MPGK odwołano go z dniem 1 lutego 1962 r. na posiedzeniu prezydium MRN 13 lutego 1962 r.[42]

Po półtora roku zaczął się zbliżać kres jego urzędowania. 17 lipca 1963 r. egzekutywa KP PZPR podjęła uchwałę o odwołaniu Jana Jakuczuna ze stanowiska przewodniczącego PMRN za nieprzestrzeganie uchwał PZPR odnośnie polityki wobec prywatnej inicjatywy (wydzierżawił prywatnym osobom lokal na zakład fryzjerski i na zakład fotograficzny). 15 stycznia 1964 r. podtrzymała tę uchwałę[43].

Na sesji MRN 28 kwietnia 1964 r. Jan Jakuczun złożył rezygnację i poprosił o przesunięcie go na wcześniej zajmowane stanowisko dyrektora MPGK, gdzie wówczas był wakat. Na przewodniczącego PMRN „wybrano” Lucjana Myckę[44]. Zmiany te zaczęły obowiązywać od 1 maja 1964 r.[45]

17 czerwca 1964 r. na posiedzeniu znowu zajęto się osobą Jana Jakuczuna, zatwierdzono jego odwołanie na wniosek PPRN z funkcji przewodniczącego PMRN i powołano na jego miejsce Lucjana Myckę, dyrektora Zakładów Remontowo-Montażowych przy PZGS. Jednocześnie zatwierdzono Jana Jakuczuna na stanowisku dyrektora MPGK, które wcześniej piastował[46].

Po kolejnych „wyborach” inauguracyjna sesja odbyła się 11 czerwca 1965 r. Przewodniczącym prezydium nadal pozostał Lucjan Mycka. W skład prezydium weszli ponadto Edward Bachurski (kierownik techniczny PPRB) jako zastępca, Mateusz Kitajewski jako sekretarz, Stanisław Mohr (drogomistrz REDP), Wacława Calaba (księgowa Banku Rolnego)[47]. Mateusz Kitajewski funkcję sekretarza sprawował od sesji 12 kwietnia 1965 r. Wówczas dotychczasowy sekretarz Wincenty Urbanowicz w związku z przejściem na emeryturę złożył rezygnację i „wybrano” Mateusza Kitajewskiego, księgowego w Miejskim Zarządzie Budynków Mieszkalnych[48].

Po „wyborach” do rad narodowych na sesji 9 czerwca 1969 r. wyłoniono prezydium na kolejną kadencję: Lucjan Mycka jako przewodniczący, Zdzisław Józefiak (kierownik zakładu energetycznego w Górze) jako zastępca, Bogumiła Grzempowska (kierowniczka referatu gospodarki komunalnej PMRN) jako sekretarz, Władysław Wałek (pracownik POM-u), Stefan Piaseczny (sekretarz KP ZMS), Florian Kwiatkiewicz (pracownik ZNP)[49].

4 października 1972 r. egzekutywa KP PZPR zatwierdziła odwołanie Lucjana Mycki z funkcji przewodniczącego oraz odwołanie Romana Śnieguły z funkcji kierownika wydziału zatrudnienia i powołanie go na przewodniczącego PMRN[50].

15 października 1972 r. odwołano ze stanowiska przewodniczącego prezydium Lucjana Myckę z powodu przejścia na emeryturę i sekretarza Bogumiłę Grzempowską ze względu na wyjazd z Góry. Jak widać, najdłużej stanowisko przewodniczącego PMRN piastował Lucjan Mycka – od 1964 do 1972. Przewodniczący PPRN Tadeusz Podwiński zgłosił Romana Śniegułę na przewodniczącego i Teresę Gardys na sekretarza, co radni
w tajnym głosowaniu zaakceptowali[51].

O znaczeniu (lub raczej o niewielkim znaczeniu) Miejskiej Rady Narodowej świadczy obecność samych zainteresowanych, czyli radnych, podczas obrad. Na sesje 27 stycznia 1956 r. z 40 radnych nie przyszło 19; 28 stycznia 1965 r. – na 27 radnych było nieobecnych 11; 24 stycznia 1969 r. z 30 radnych na obradach zabrakło 13. Nie były to przypadki wyjątkowe, raczej standardowe zachowanie. Podczas sesji 19 grudnia 1956 r., 26 czerwca i 31 lipca 1957 r. na 40 radnych przybyło tylko 14. Znamienne, że to był czas przesilenia politycznego, który skutkował społeczną aktywnością, która jednak ominęła górowską MRN.

Kres funkcjonowaniu Miejskiej Rady Narodowej położyła reforma administracyjna pierwszej połowy lat 70. W pierwszym etapie zlikwidowano gromady, a tym samym MRN. Jednym, być może najważniejszym, powodem utworzenia gromad była kolektywizacja polskiej wsi. Wówczas już nie miało to znaczenia wobec dekolektywizacji. Utworzono gminy – większe jednostki administracyjne. W naszym przypadku Góra (jako miasto) utraciła samodzielność organizacyjną, stając się częścią gminy i jej siedzibą.

Mirosław Żłobiński

PIerwodruk: Kwartalnik Górowski 2017 nr 58 s. III-XII, il.

 

Radni Miejskiej Rady Narodowej

9 listopada 1946:

Kazimierz Banaszak, Stanisław Borowik, Eugeniusz Burski, Wiktor Dereń, Tadeusz Kopyciel, Franciszek Kurpisz, Tadeusz Lewandowski, Wacław Leździej, Jerzy Lis, Jan Murszewski, Karol Nowak, Mieczysław Nowak, Stanisław Nowicki, Stanisław Perz, Stanisław Wojcieszek, Bronisław Wolniakiewicz, Michał Zamojski, Franciszek Zawadzki[52].

 

30 stycznia 1950:

Stanisław Braniewicz, Halina Domalik, Władysław Domalik, Weronika Gajewska, Andrzej Gronowski, Marian Karaś, Jan Kaźmierczak, Stanisław Krechowicz, Tadeusz Kuliniak, Józef Łabędzki, Jan Majka, Konstanty Mandał, Wawrzyniec Maślankowski, Józefa Meus, Zygmunt Płuchowski, Kazimierz Prusiewicz, Wiktoria Smaza, Antoni Solima, Stanisława Stefanowicz, Leon Wehsman, Stanisław Włodarski, Mieczysław Worek, Włodzimierz Żogał[53].

 

5 grudnia 1954:

Zenon Anioła, Ludwik Balcerowicz, Michał Chruszcz, Józef Czajka, Stanisław Domański, Stanisława Flis, Bolesław Gurgurewicz, Witold Henik, Jan Hryniewicz, Antoni Hryniewiecki, Józef Idzikowski, Józef Iwanowski, Piotr Jakuszewski, Franciszek Janowski, Antoni Kalinowski, Zygmunt Kempa, Henryk Kowieszko, Leon Krysztofiak, Józef Kurek, Władysław Małek, Aldona Mazulewicz, Leon Mielcarek, Anna Miskis, Leon Perczak, Kazimierz Pietrakiewicz, Józef Radajewski, Lucjan Rosa, Stanisław Rosik, Jan Sajdak, Franciszek Sobkowiak, Rościsław Sokołowicz, Kazimierz Szafraniec, Marta Szczepańska, Stanisław Twaróg, Wincenty Urbanowicz, Witold Wirchanowicz, Józef Wojtysiak, Kazimierz Zajączkowski, Ludwik Zmuda, Edward Zontek.

Zastępcy radnych: Anna Aleksandrowicz, Józef Baraniak, Franciszek Bogdanowicz, Konstanty Boniecki, Stanisława Gajdamowicz, Marta Giezek, Helena Kolbusz, Jan Kulesza, Michał Lis, Rajmund Napierała, Waleria Pientka, Stanisław Wiśniewski[54].

 

2 lutego 1958:

Anna Aleksandrowicz, Zygmunt Anioła, Hieronim Chalecki, Józef Czajka, Fryderyk Dembowski, Klemens Gołębski, Józef Grzempowski, Andrzej Hawryluk, Zbigniew Henszel, Antoni Hryniewiecki, Józef Jabłoński, Franciszek Janowski, Zdzisław Józefiak, Józef Korzonek, Henryk Kubiak, Henryk Mackiewicz, Władysław Małek, Janina Marcinkiewicz, Stanisław Mohr, Stanisław Perczak, Kazimierz Pietrakiewicz, Jerzy Piotrowski, Stanisław Rosik, Alina Samotyja, Franciszek Sobkowiak, Rościsław Sokołowicz, Bronisław Szczygieł, Wincenty Urbanowicz, Zygmunt Wielowiejski, Józef Wojtysiak[55].

 

16 kwietnia 1961:

Anna Aleksandrowicz, Kazimiera Arciszewska, Paweł Azarko, Kazimierz Biernacki, Józef Czajka, Fryderyk Dembowski, Stanisław Fornal, Alfons Giluń, Michał Górczyński, Marek Iwanicki, Zdzisław Izdebski, Władysław Jeziorski, Eleonora Katkowska, Józef Kaźmierczak, Franciszek Kleman, Alina Kłak, Józef Korzonek, Janina Marcinkiewicz, Franciszek Mendyka, Stanisław Mohr, Jan Murszewski, Lucjan Mycka, Michał Olejnik, Ireneusz Penczar, Alicja Pilarska, Janusz Piński, Bronisław Szczygieł, Zofia Timoszyk, Wincenty Urbanowicz, Walenty Wolicki[56].

 

30 maja 1965:

Paweł Azarko, Edward Bachurski, Bolesław Baranowski, Wiesława Calaba, Władysław Cegliński, Józef Czajka, Fryderyk Dembowski, Stanisław Fornal, Zbigniew Glajzer, Michał Górczyński, Kazimierz Grabarczuk, Zdzisław Józefiak, Eleonora Katkowska, Jan Kazimierczak, Mateusz Kitajewski, Irena Kwiatkowska, Bronisława Mackiewicz, Stanisław Mohr, Lucjan Mycka, Irena Nowicka, Stefania Pająk, Stanisław Palewicz, Stanisław Pałubiak, Zofia Pończocha, Franciszek Sobkowiak, Maria Trusewicz, Wincenty Urbanowicz, Józef Wiejak, Henryk Wójtowicz, Antoni Żywicki[57].

 

1 czerwca 1969:

Bronisław Anklewicz, Jakub Baranowski, Jan Borysowski, Józef Czajka, Stanisław Górny, Bogumiła Grzempowska, Zdzisław Józefiak, Eleonora Katkowska, Barbara Koper, Henryk Kowieszko, Florian Kwiatkiewicz, Lucjan Mycka, Irena Nowicka, Zofia Obertyńska, Stefania Pająk, Stefan Piaseczny, Irena Piskadło, Maria Plachowiak [?], Jerzy Przybyłowski, Kazimierz Przybyłowski, Leszek Sługocki, Ryszard Solski, Stefan Strzyżewski, Krystyna Sufryd, Helena Suszko, Jadwiga Tawrel, Maria Trusewicz, Jan Tupaj, Władysław Wałek, Janusz Żurek[58].

 

[1] N. Honka, Ewolucja systemu samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej, Wrocław 2012, s. 53.

[2] Urodził się 1 lipca 1916 r. w Berlinie lub we Wrześni w woj. poznańskim. Ukończył 7 klas szkoły powszechnej. Pracował jako formierz-odlewnik. Od 31 stycznia 1945 r. w PPR. W 1946 r. skierowany do powiatu górowskiego na stanowisko kierownika personalnego w cukrowni. Po zwolnieniu otrzymał z dniem 1 lutego 1948 r. stanowisko inspektora gminnych rad narodowych pow. górowskiego. (APW: PRNiWP Góra Śląska 74a s. 465; KP PPR Góra Śląska 9 s. 132).

[3] APW: MRN i ZM Góra 36 s. 1-1a.

[4] APW: MRN i ZM Góra 36 s. 37 s. 4-5 (posiedzenie PMRN 11 listopada 1946 r.)

[5] APW: MRN i ZM Góra 36 s. 2-4a (posiedzenie MRN 21 listopada 1946 r.)

[6] APW: MRN i ZM Góra 36 s. 6-8a (posiedzenie MRN 28 listopada 1946 r.)

[7] APW: MRN i ZM Góra 38 s. 1-3 (posiedzenie MRN 3 stycznia 1947 r.)

[8] APW: MRN i ZM Góra 38 s. 4-6 (posiedzenie MRN 1 lutego 1947 r.)

[9] Używano też określenia „szóstka partyjna”.

[10] N. Honka, op.cit., s. 41.

[11] APW: MRN i ZM Góra 38 s. 4a (posiedzenie MRN 1 lutego 1947 r.)

[12] APW: MRN i ZM Góra 38 s. 25a (posiedzenie MRN 18 września 1947 r.)

[13] APW: MRN i ZM Góra 38 s. 26a (posiedzenie MRN 18 września 1947 r.)

[14] APW: MRN i ZM Góra 41 s. 12 (posiedzenie MRN 12 maja 1948 r.)

[15] APW: MRN i ZM Góra Śląska 41 s. 17a (posiedzenie MRN 12 lipca 1948 r.)

[16] APW: MRN i ZM Góra Śląska 41 s. 21 (posiedzenie MRN 12 lipca 1948 r.)

[17] APW: MRN i ZM 42 s. 119a (posiedzenie MRN 21 listopada 1949 r.)

[18] Konstytucja i podstawowe akty ustawodawcze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1958, s. 326-334.

[19] W. Witkowski, op. cit., s. 426-427.

[20] Konstytucja… , op. cit. s. 327 (art. 6 pkt 1).

[21] APW: MRN i ZM Góra Śląska 47 bp.

[22] APW: KP PZPR Góra Śląska s. 121.

[23] Prezydium Miejskiej Rady Narodowej.

[24] APW: KP PZPR Góra Śląska 36 s. 149.

[25] Więcej o osobie J. Murszewskiego: M. Żłobiński, Jan Murszewski 1901-1981, „Kwartalnik Górowski” 2013-2014 nr 45
s. XLI-XLIV.

[26] APW: MRN i ZM Góra Śląska 47 bp.

[27] APW: ZM i MRN Góra Śląska 77 s. 81-82 („Sprawozdanie z osiągnięć na terenie mi[a]sta Góry w ciągu 6-cio-lecia” wygłoszone podczas wspólnej sesji MRN i PRN 21 lipca 1950 r.)

[28] APL: KP PZPR Góra Śląska 23 bp (posiedzenie 18 września 1952 r.)

[29] Ur. 1 stycznia 1907 r. w Gierczanach (pow. brasławski). Pochodzenie robotnicze. Ukończył 7 klas szkoły powszechnej
i 2 klasy kursu rzemieślniczego. W czasie II wojny światowej i po wojnie pracował jako elektromonter. W PPR od 23 listopada 1947 r. (APW: KW PPR 590 s. 203).

[30] APW: PMRN Góra Śląska 27 s. 35.

[31] M. Żłobiński, Front Narodowy, „Kwartalnik Górowski” 2006-2007 nr 17 s. XXXIII-XXXIV.

[32] APW: PMRN Góra Śląska 28 (paginacja nie zapisana).

[33] APL: PMRN Góra Śląska 7 s. 1-7.

[34] APL: PMRN Góra Śląska 8 s. 171-172, 184.

[35] APL: PMRN Góra Śląska 8 s. 172-174.

[36] Jest autorem wspomnień Na posterunku MO (Trudne dni, t. 3, Wrocław 1962 s. 87-95) i To były trudne dni (Tworzyliśmy cząstkę nowej Polski, Wrocław 1974, s. 416-473). W pierwszej publikacji znajduje się biogram St. Włodarskiego (s. 480-481, il.), ponadto pisała o nim Zofia Hanulak Stanisław Włodarski. Zostawili po sobie ślad („Przegląd Górowski” 2011 nr 11 s. 7, il.) i Wspomnienia Stanisława Włodarskiego. Zostawili po sobie ślad („Przegląd Górowski” 2012 nr 1 s. 7, il.).

[37] APL: PMRN Góra Śląska 10 s. 52-59.

[38] APL: PMRN Góra Śląska 10 s. 220.

[39] APL: KP PZPR Góra Śląska 40 s. 169.

[40] Z. Hanulak, Jan Jakuczun. Zostawili po sobie ślad, „Przegląd Górowski” 2011 nr 4 s. 7.

[41] APL: PMRN Góra Śląska 11 s. 4-6.

[42] APL: PMRN Góra Śląska 73 s. 49.

[43] APL: KP PZPR Góra Śląska 45 s. 299 (posiedzenie egzekutywy 15 stycznia 1964 r.)

[44] Urodził się 7 stycznia 1910 r., zmarł 15 kwietnia 1991 r. Od 1964 r. kierował Zakładami Remontowo-Montażowymi. Miał wykształcenie podstawowe – ukończone 7 klas szkoły powszechnej. Był członkiem PZPR. (APW: PPRN Góra Śląska 361 s. 32).

[45] APL: PMRN Góra Śląska 13 s. 88-89, 105.

[46] APL: KP PZPR Góra Śląska 45 s. 161 (posiedzenie egzekutyw 17 czerwca 1964 r.)

[47] APL: PMRN Góra Śląska 15 s. 1-7.

[48] APL: PMRN Góra Śląska 14 s. 87-89.

[49] APL: PMRN Góra Śląska 20 s. 1-7.

[50] APW: KP PZPR Góra Śląska 87.

[51] APL: PMRN Góra Śląska 23 s. 96-104.

[52] APW: MRN Góra 36 s. 1.

[53] APW: ZM i MRN Góra s. 1-4b.

[54] APW: Akta komisji wyborczych 1954 (Akta komisji wyborczych do rad narodowych w Górze Śl. s. 1-13).

[55] APW: Akta komisji wyborczych 1958 („Protokół wyborów w okręgach wyborczych utworzonych dla wyboru Miejskiej Rady Narodowej w Górze Śląskiej”, s. 51-56).

[56] APW: Akta komisji wyborczych 1961 („Protokół z wyborów w okręgach wyborczych utworzonych dla wyboru Miejskiej Rady Narodowej w Górze”, s. 1-3a).

[57] APW: Akta komisji wyborczych 1965 („Protokół wyborów w okręgach wyborczych utworzonych dla wyboru Miejskiej Rady Narodowej w Górze”, s. 1-3a).

[58] APW: Akta komisji wyborczych 1969.